Erbel do Ratusza! Czas na zmianę – w Warszawie i nie tylko

W aktualnej „Polityce” tekst Marty Sapały „Wyznawcy Zmiany”:

Rośnie w siłę, zwłaszcza w dużych miastach, nowe pokolenie. Dla niego kasa, kariera, posiadanie są przereklamowane. Zamiast tego postulują aktywność i pracę społeczną, kolektywność i ekologiczność oraz naturalność we wszystkich możliwych dziedzinach życia.

To jednak tylko jeden z wektorów złożonego procesu, jaki zachodzi w Polsce, głównie w miastach. Niezależnie od tego, jak oceniamy polski boom edukacyjny, masa wykształconych młodych ludzi z aspiracjami – wielu z nich po doświadczeniach programów Erasmus i pracy na zmywaku – dziś wkracza na rynek pracy, zasilając mniejsze i lepsze „zakłady pracy” nowej, globalnej gospodarki. Jedni trafiają do centrów usług biznesowych, inni przedłużają status studencki, podejmując studia doktoranckie, jeszcze inni angażują się w aktywność w organizacjach społecznych, jeszcze inni mieszają wszystkie te poziomy: trochę pracują, trochę studiują, trochę badają, trochę angażują się w działalność społeczną i kulturalną.

Miasta stają się przestrzenią ekspansji różnych nowych praktyk społecznych, kulturowych, gospodarczych – część z nich opisuje Marta Sapała: powrót ducha spółdzielczości i wymiany, lokalność idzie w parze z hipernowoczesnością sceny młodych firm technologicznych, które w Krakowie czy Warszawie już wytworzyły złożone subkultury, z miejscami spotkań, imprezami. Inicjatywy te tworzą ludzie, którzy zazwyczaj byli jeszcze dziećmi, gdy władzę w polskich miastach obejmowali prezydenci kończący w tym roku trzecią, a nawet czwartą kadencję. Czy dostrzegają oni, jak bardzo zmienił się elektorat i jego oczekiwania?

Doświadczenie wynikające z prac nad „Portretami Miast Polskich” pokazuje, że świadomość tej zmiany nie jest głęboka. W Krakowie nowe, najbardziej dynamiczne środowiska narzekają, że są zupełnie niedostrzegane przez magistrat zadowolony z siebie i przekonany o sile naturalnych walorów miasta. W Warszawie dostrzeganie „nowego” ma charakter głównie instrumentalny, to i tak wiele. Chodzi jednak o więcej – żeby duch zmiany, nowej miejskości stał się duchem miasta/miast. Czas skończyć z polityką nadganiania, która prowadziła do coraz większego upodobniania się polskich miast do siebie i miast zachodnich: podobne stadiony, podobne fontanny multimedialne, podobne akwaparki, podobne galerie handlowe, podobne festiwale kulturalne.

Czas zacząć się twórczo różnić, budując na różnorodności Pokolenia Zmiany (nawiążę do tytułu tekstu Sapały). Czas więc też na zmianę w magistratach. Zbliżają się wybory samorządowe – czy po raz kolejny wygrają w nich ci sami prezydenci? Czy też np. we Wrocławiu Rafała Dutkiewicza zastąpi Grzegorz Schetyna, który być może wystartuje w wyborach? Chyba jednak, jeśli zmieniać, to na zasadzie „Bogota Change”, wymiany przedstawicieli establishmentu na nowych liderów, jak w Bogocie Antanas Mockus czy w Medellin Sergio Fajardo.

W Warszawie będzie okazja – do wyborów wystartowała Joanna Erbel, trzydziestoletnia socjolożka, aktywistka miejska, uosobienie Pokolenia Zmiany. Jednocześnie jednak na tyle świadoma miasta i miejskich problemów, że rozumie jego większą złożoność i to, że nie składa się ono z samych hipsterów, ekologów i zwolenników slow food, lecz zamieszkują je także emeryci, matki muszące walczyć codziennie o przeżycie, targając wózki z dziećmi przez warszawski tor przeszkód, czy w końcu też zwierzęta, którym należy się w mieście ograniczone choćby obywatelstwo.

Joanna wypowiada się w filmie Karola Jałochowskiego, jaki powstał na inaugurację cyklu „Portrety Polskich Miast”. Wówczas jeszcze nie było wiadomo o jej planach wyborczych.

Na koniec uwaga autora: niniejszy wpis jest wyrazem moich opinii, nie wyraża stanowiska redakcji